Kyōgen – trzy słowa wstępu

Kyōgen to japońska forma teatralna, mająca postać farsy. Stworzono ją jako interludium dla teatru nō, aby po podniosłych, poważnych sztukach tegoż teatru, widz mógł zrelaksować się przy czymś lżejszym. Dlatego też czasami zwany jest również nō-kyōgen, chociaż są to dwie kompletnie różne formy sceniczne. Obecnie bywa wystawiany zarówno w łączności ze sztukami teatru nō, jak i niezależnie od niego.

Jego główna tematyka ma charakter obyczajowy, oparty na życiu prostych ludzi. Często opiera się na kontrastach: mędrzec i głupiec, dostojnik i pajac itd. Mają przeważnie dość prosty schemat, ponieważ nie trwają dłużej niż kilkanaście minut i zazwyczaj nie występuje w nich więcej niż 3 postaci.

Kyōgen nie jest tak częstym motywem w lalkach, jak teatr nō czy kabuki, tym niemniej postaram się zebrać tu kilka przykładów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[zdjęcie: kaga ningyō przedstawiające motyw z farsy kyōgen. Lalki z mojej kolekcji.]

Motywy w lalkach zaczerpnięte z farsy kyōgen

Akutarō

Akutarō to tytuł tańca napisanego z myślą o konkretnym aktorze, Ichikawie En’o, dla którego stał się jedną z jego najsłynniejszych ról. Opowiada o młodzieńcu prowadzącym hulaszczy i pijacki tryb życia. Jego wuj, zmartwiony postępowaniem krewniaka, postanawia uleczyć go z nałogu.

W lalkach motyw ten jest niezwykle rzadki, sama spotkałam się z nim tylko raz, zaprezentowany poniżej. Lalka przedstawia głównego bohatera w sposób dla niego ikoniczny – z czerwoną, groteskową twarzą, wykonującego pijacki taniec z włócznią w ręku.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[zdjęcie: lalka kostiumowa (ishō ningyō) przedstawiająca Akutarō. Źródło: Yahoo Japan.]