Wśród współczesnych twórców lalek siedmioro zostało odznaczonych tytułem Żywego Skarbu Narodowego (Ningen Kokuhō). Pierwszym, który dostąpił tego zaszczytu, był Hirata Gōyō II.

 

Hirata Gōyō II – życie

Hirata Gōyō II urodził się w 1903 roku jako najstarszy syn twórcy iki ningyō (lalek imitujących żywych ludzi). Pobierał nauki u swojego ojca i wraz z nim tworzył lalki. Chociaż główną specjalizacją Hiraty Gōyō seniora były właśnie iki ningyō, dorabiał także tworzeniem realistycznych gogatsu ningyō, zwłaszcza postaci Kintarō. Ów bohater z japońskich baśni pozostał jednym z ulubionych tematów Hiratu juniora, do którego ten niejednokrotnie wracał w swojej twórczości.

Kiedy Hirata Gōyō II miał 20 lat, życie ciężko go doświadczyło. Najpierw w wielkim trzęsieniu ziemi w Kantō został zniszczony jego dom i pracownia, a potem Hirata senior zmarł przedwcześnie. Na barkach młodego twórcy spoczęło wówczas utrzymanie rodziny.

Odmianę losu przyniósł rok 1927 i wielka wymiana lalek pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Japonią. Poszukiwano wówczas najzdolniejszych twórców lalek, których prace mogłyby godnie reprezentować Japonię za oceanem. Mimo iż do wykonania były ichimatsu ningyō – których Hirata nigdy wcześniej nie robił – postanowił spróbować szczęścia. Wybranie jego prac do grona 58 (spośród 200) i wysłanie do Ameryki było punktem zwrotnym w jego życiu. Przyniosło mu to sławę i grono uczniów, a jego popularność była tak duża, że część chętnych musiał odsyłać. Pozwoliło mu to jednak skupić się na działalności artystycznej, a nie tylko użytkowej.

W 1955 roku jego działalność została doceniona poprzez nadanie mu tytułu Żywego Skarbu Narodowego jako pierwszemu spośród twórców lalek. Jeszcze w tym samym roku tym samym tytułem odznaczono jego uczennicę, Hori Ryūjo.

Zmarł w 1981 roku, w wieku 78 lat.

 

Hirata Gōyō II – twórczość

Twórczość Hiraty Gōyō II można podzielić na dwa okresy: od końca lat 20. do lat 50. tworzył przede wszystkim prace hiperrealistyczne. Jego lalki tchną życiem, a niektóre z nich gdyby nie rozmiar (przeważnie są dość małe, wielkości 30-50 cm), można by wziąć za żywe osoby. Dopieszczał każdy detal: stroje historyczne konsultował ze specjalistami, oddawał na skórze cień zgolonych włosów i wypukłość cebulek. Swój nadzwyczajny kunszt i zmysł obserwacji ujawniał zwłaszcza w portretowaniu dzieci.

Drugi okres twórczości zaczął się już pod koniec lat 40. i nabierał intensywności zwłaszcza w latach 60. Hirata zaczął wówczas poszukiwać nowych form wyrazu i odchodzić od realizmu na rzecz uproszczeń. Zainteresował się bardziej rzeźbą; nadal tworzył lalki kostiumowe, ale coraz częściej zdarzały mu się też figurki z gliny, papier-mache, a także prace wykonane w technice kimekomi. Eksplorował bryłę ludzkiego ciała i możliwości oddania jej jak najmniejszą liczbą linii i figur geometrycznych.

Prace Hiraty Gōyō II do dziś można podziwiać w czołowych japońskich muzeach. Piękną kolekcję posiada Muzeum Lalek w Jokohamie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[zdjęcia: prace Hiraty Gōyō II w Muzeum Lalek w Jokohamie. Zdjęcia mojego autorstwa.]