Produkty inspirowane kokeshi – kilka słów wstępu
Żaden inny typ lalek japońskich nie zrobił takiej kariery na Zachodzie jak kokeshi. Produkty inspirowane tymi lalkami znajdziemy na całym świecie i obejmują one najróżniejsze przedmioty. Postaram się je pogrupować w różne kategorie.
Zanim jednak zacznę przedstawiać produkty inspirowane kokeshi, muszę poruszyć pewną istotną kwestię. W wielu przypadkach na Zachodzie źródłem inspiracji nie są oryginalne lalki z Tōhoku, lecz ich chińskie podróbki lub brytyjskie spinoffy. W przypadku chińskich sytuacja jest jasna i opisuję ją w tym dziale. Jeśli chodzi o produkt brytyjski, to nazwanie go podróbką byłoby niesprawiedliwe, ponieważ produkt nosi nazwę kimmidolls i sam producent nie nazywa ich kokeshi. Tym niemniej zrobiły one zawrotną karierę na rynku i stąd bywają z kokeshi utożsamiane.
[zdjęcie: kimmidoll. Źródło: kimmidoll.com]
Tsūshin kokeshi
Tsūshin kokeshi (dosł. „komunikacyjne kokeshi„) właściwie nie są „produktem inspirowanym kokeshi” – to SĄ lalki kokeshi. Po prostu poprzez niewielką modyfikację budowy umożliwiono im spełnianie dodatkowej funkcji. To niewielkie, smukłe kokeshi (często nawet typu dentō, choć oczywiście sōsaku też jest sporo) z wydrążonym środkiem i podstawą w formie wyjmowalnego czopu. Do środka takiej lalki można wsunąć list, wiadomość itd.
[Zdjęcie: tsūshin kokeshi z mojej kolekcji.]
Produkty otrzymane z kokeshi
Kokeshi to właściwie nic innego, jak tylko drewniana gałka. Z tego powodu stwarza niezliczone możliwości zastosowania jej do wyrobu przedmiotów codziennego użytku. Najczęściej spotykane to rozmaite pojemniki oraz otwieracze do napojów.
Produkty łączone z kokeshi
To bardzo podobna kategoria do poprzedniej, z tą różnicą, że przedmioty te nie są tworzone z gotowych kokeshi, lecz od podstaw z innym zamysłem. Mam tu na myśli konkretnie inne przedmioty wyrabiane na tokarce, podobnie jak kokeshi – przede wszystkim bączki czy kendamy. Ponieważ pochodzą one z tego samego regionu i nawet niekiedy wykonywane są przez tych samych artystów, są najbliższymi krewniakami „prawdziwych” kokeshi.
Produkty nawiązujące do kokeshi malowaniem
Jeśli zebrać wszystkie produkty inspirowane kokeshi i podzielić na te produkowane w Japonii i na te tworzone poza jej granicami, szybko zauważymy, że te pierwsze częściej niż kształtem kokeshi inspirowane są ich charakterystycznym malowaniem. Zazwyczaj dotyczy to chryzantem typowych dla naruko kokeshi. Z kolei produkty zachodnie niemal zawsze pomijają element dekoracyjny, skupiając się na zarysie. Co więcej, zwykle wzorują się na wtórnych produktach, jak kimmidolls, lub co najwyżej na usaburo kokeshi.
Poniżej przykłady produktów (przeważnie japońskich), inkorporujących malowanie kokeshi (a czasem również kształt).
Ceramiczne figurki mino-yaki, łączące w sobie elementy kokeshi i kotków maneki-neko. Mino-yaki to jeden z najbardziej znanych gatunków japońskiej ceramiki. Jego twórcy od pokoleń ręcznie tworzą przedmioty codziennego użytku, ale nie stronią też od innowacji. Co roku pojawiają się nowe wzory, które pozostając wierne tradycji, jednocześnie trafiają do współczesnego odbiorcy. Akurat te figurki można także nabyć w Polsce.
Be@rbrick to zabawka kolekcjonerska japońskiej marki MediCom Toy Inc. Ma postać przypominającą skrzyżowanie misia z ludzikiem lego i regularnie pojawiają się nowe zestawy z różnym malowaniem czy właściwościami. Często są to blind-bags, czyli torebki-niespodzianki. Wśród nich nie zabrakło także misia o malowaniu typowym dla kokeshi. Zdjęcie pochodzi z ebaya.
Produkty nawiązujące do kokeshi kształtem
Lampa-kokeshi, dostępna na naszym rynku (znaleziona na Allegro czy gdzieś w tym stylu). Oczywiście tutaj raczej źródłem inspiracji nie były same oryginalne kokeshi, tylko inspirowane nimi chińskie lub brytyjskie pseudo-kokeshi.
