Kokeshi w kulturze – kilka słów wstępu

Dla roli kokeshi w kulturze japońskiej wydzielam osobną sekcję ze względu na ilość materiału. Będę tę stronę uzupełniać stopniowo, niekoniecznie w kolejności chronologicznej.

 

Igrzyska Tokyo 2020

Na Igrzyskach Olimpijskich Tokyo 2020 (które odbyły się w 2021 roku) tor i przeszkody w czasie zawodów jeździeckich zostały ozdobione motywami z japońskiej kultury. Mamy tam wachlarze, drzewka bonsai, kamienne latarnie… Jedną z przeszkód, stacjonatę, zdobiły natomiast lalki kokeshi. Co ciekawe, symbol rejonu Tohoku został wykorzystany w konkurencjach rozgrywanych w Tokio. Świadczy to zatem o potraktowaniu ich jako całościowego symbolu kultury japońskiej, a nie regionalnej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[zdjęcie: stacjonaty na IO 2020. Źródło zdjęcia: Fédération Equestre Internationale.]

 

Kokeshi jako element designerski

Mniej więcej od drugiej dekady XXI wieku kokeshi zaczęły coraz powszechniej funkcjonować jako globalny element designerski. W 2018 roku w katalogu Ikei znalazły się jako element wystroju, obok rosyjskiej matrioszki (która, nawiasem mówiąc, czerpie źródło z innych japońskich lalek, ireko). Z kolei w 2023 roku w reklamach zestawów Lego o tematyce japońskiej. Co więcej, nie jest to nastawiona na turystów usaburo kokeshi ani żadna podróba, tylko oryginalna tradycyjna kokeshi, tsuchiyu konkretnie.

Warto zauważyć, że te dwie firmy wykorzystują kokeshi w odmienny sposób. U Ikei kokeshi jest symbolem globalnym, wyrwanym ze swojego kontekstu kulturowego i geograficznego. Jest po prostu stylową dekoracją, pozbawioną znaczeń. Lego traktuje zaś ją jako ikonę japońskiej kultury.

 

 

 

 

 

 

 

[źródło: katalog Ikea 2018; reklama Lego na facebooku.]