Współcześni twórcy

Ręczne wykonywanie lalek nie jest w Japonii dziedziną wymarłą; jest traktowane jako dziedzina sztuki na równi z rzeźbą, malarstwem i innymi gałęziami działalności artystycznej. Wprawdzie formalnie zaliczane jest do rzemiosła, ale jasne rozróżnienie pomiędzy tymi dwoma kategoriami, do niedawna ściśle przestrzegane na Zachodzie, w Japonii nigdy tak naprawdę nie funkcjonowało. Byli po prostu rzemieślnicy tworzący dla gminu i dla bogatych – a ci należący do tej drugiej grupy wykonywali przedmioty użytkowe stanowiące jednocześnie dzieła sztuki w naszym pojmowaniu tego terminu.

W związku z tym oprócz firm i artystów tworzących lalki przeznaczone na sprzedaż (którzy nadal, mimo komercyjnego charakteru swoich dzieł, wykonują je ręcznie, co najwyżej z użyciem półproduktów w rodzaju plastikowych dłoni czy akcesoriów) istnieje też wielu twórców, których lalki eksponowane są w muzeach (w tym w najbardziej prestiżowym Muzeum Narodowym w Tokio), na wystawach, w tym także zagranicznych, publikuje się albumy ze zdjęciami ich prac itd. Ponadto najwybitniejsi artyści są odznaczani tytułem Ningen Kokuhō, czyli Żywego Skarbu Narodowego. Do tej pory zaszczyt ten spotkał siedmioro z nich, a są to:

  • Hirata Gōyō (1983–1981), odznaczony w roku 1955;
  • Hori Ryūjo (1897–1984), odznaczona w roku 1955;
  • Kagoshima Juzō (1898-1982), odznaczony w roku 1961;
  • Noguchi Sonoo (1907–1996), odznaczony w roku 1986;
  • Ichihashi Toshiko (1907–2000), odznaczona w roku 1989;
  • Akiyama Nobuko (ur. 1928), odznaczona w roku 1996 oraz
  • Hayashi Komao  (ur. 1936), odznaczony w roku 2000.